Kurulus
Kuruluş Yılları...Eskişehirspor un kuruluşu diğer kulüplerin kuruluşuna hiç benzemez. Eskişehirspor ne İstanbul takımları ne de İzmir takımlarında olduğu gibi yabancı uyruklular tarafından kurulmamıştır.
Eskişehirspor Eskişehir in bağrından çıkmıştır.
1963 yılında Türkiye Akademiler arası futbol şampiyonası düzenlenir. Eskişehir Ticari ilimler Akademisi finalde Ege Üniversitesini 6-0 gibi büyük bir farkla mağlup eder. Maçın bitiminin ardından gözlemci Burhanettin Türker, Kafile Başkanı Nafiz Yazıcıoğlu’nun kulağına şunları söyler. "Madem elinizde böyle bir kadro var niye 2.lige katılmıyorsunuz." 1965 yılında Eskişehirspor kurulur ve başkanlığına Aziz Bolel getirilir. Akademispor un birçok futbolcusu Eskişehirspor un formasını giyer. Takımın renkleri Siyah ve Kırmızı olarak belirlenir. Es-Es in aldığı başarılar nedeniyle daha sonraki 10 yıl boyunca Anadolu da kurulan tüm takımlar Eskişehirspor u örnek alırlar. Siyah Kırmızı renkleriyle birlikte Eskişehirspor u örnek alan kulüpler 1.ligde başarıdan başarıya koşar.
Eskişehirspor un bir de lakabı vardır. Ona Kırmızı Şimşekler derler. Es-Es in renklerini almayanlar lakabını almıştır. Anadolu daki bir çok takımın lakabı şöyledir: Mor Şimşek, Kara Şimşek bu örnekler sürüp gider.
Eskişehirspor u 1.lige çıkaran futbolculara Federasyon Başkanı Orhan Şeref APAK çeşitli armağanlar verdi. Fotoğrafta Başkan Aziz BOLEL, Nihat, Kamuran, Fethi ve Metin görülüyor.
Eskişehirspor la birlikte Türkiye de bir de büyük taraftar oluşmuştu.
Taraftar, futbolcu ve yönetim hep birlikteydi. Fotoğrafa dikkatlice bakarsak taraftarların arasındaki Başkan Aziz Bolel i görürüz.
Eskişehirspor u 1. Lige çıkaran kadro: Antrenör Abdullah Matay, Kaleci Hakkı, Fethi, Nihat, Başkan Aziz Bolel, Mahmut, Metin, Kaptan Mehmet, Genel Kaptan Aydın Begiter, Nafiz Yazıcıoğlu Kamuran, İsmail, Hasan, Ayhan, Muzaffer, Şükrü Kuntasal.
Eskişehirspor un tohumları 1963- 64 sezonunda atıldı. Türkiye Şampiyonu olan Ticari İlimler Akademisi seronomide görülüyor. İsimler tanıdık: Bilgin, Ertuğrul, Ünver, Öncü, Ali, Muammer, Metin, Ayhan, Doğan, Mehmet, Fethi ve Antrenör futbolcu Abdullah Matay.
Gegiç Efsanesi...
Eskişehirspor u hatırlarken Abdullah Gegiç i unutmak elbette olmaz. Eskişehirspor Gegiç in ellerinde büyüdü desek yalan olmaz. "Futbol Profesörü" adı verilen Abdullah Gegiç Eskisehirspor’un Teknik Direktörü olduğu yıllarda bir özveriyle çalışır. Gegiç sadece taktik çalışmalarında değil, her yönüyle futbolun nasıl oynanması gerektiğini öğretirdi.
Eskişehirspor un antrenmanlarını Şeker sahasında yaptığı yıllarda Çim sahayı bırakın, balçıksız bir saha bulmanın bile zor oldugu yıllardır. Futbolcuların ilk idmanı sahayı düzeltmek olurdu. Gegiç profesyonel olduğu kadar futbolun Hamalıdır da. Gegiç in bu çalışkanlığı tüm futbolculara örnek oldu. Eskişehirspor Gegiç ile birlikte Türkiye liglerinin korkulu rüyasıdır. Türkiye ligini Eskişehirspor yıllarca 2.sırada tamamladı.Kimine göre Eskişehirspor için bu büyük bir başarı sayılırken, taraftara göre takımın yeri her zaman birinci sıradaydı. Abdullah Gegiç’li Eskişehirspor Türkiye ye sığmadı.
Avrupa kupalarında ünlü takımları sahalarına gömdüler.
Eskişehirspor Şeker Stadında idmanlarını zor şartlar altında yapardı. Fotoğrafta Gegiç ve sahadaki suları süpüren futbolcular görülüyor. Günümüzde ise formasını teriyle ıslatmadan maçı bitiren futbolculara rastlıyoruz.
Altın Yıllar...
Eskişehirspor’un her yılı, her maçı ayrı bir anıdır. Kimi maçların sonunda Eskişehir e boynu bükük giren futbolcular kimi maçların sonunda omuzlarda taşındılar. Kupalar, şampiyonluklar, Avrupa kupalarındaki başarıların hepsi geldi geçti. Futbolda asıl hedef nedir? Eskişehirspor un hedefi sadece 1.lige çıkmak mıdır? Eskişehirspor un "Altın Yılları" dediğimiz yıllardan kalma bir hesabı vardır. Futbolcular istemese bile Siyah Kırmızı renklerin gönüllüleri onları omuzlarda taşımak ister. Adlarına şarkılar yazmak ister.
Eskişehirspor Türkiye 1.ligini üç kez ikinci sırada iki kezde 3.sırada tamamladı. Federasyon kupasını bir kez kazanmasına rağmen 1969-70 sezonu ile 1986-87 yıllarında birer kez de final oynadı. Ancak kupaların birini Göztepe ye birini de Gençlerbirliği ne kaptırdı. Es-Es ler 68-69, 69-70, 71-72 sezonlarında ligi 2. sırada tamamladı.
İkinci olan hep Eskişehirspor oldu ama birinciler hep değişti.
Eskişehirspor kendisini Avrupa ya taşıyan bu kadroyu unutmamalı. Bu futbolcular Es - Es in adını Avrupa ya duyurdu.
Kazanılan her maçın ardından geceler neşe içinde geçerdi. Başkan ve futbolcular İstanbul a kafa tutmanın zevkini hep birlikte yaşardı.
Kupalı Yıllar...
Eskişehirspor Türkiye ligi şampiyonluğu hep kıl payı kaçırmasına rağmen bir çok önemli kupayı da müzesine götürmüştür. Federasyon kupasını iki kez finalde kaybeden Eskişehirspor beklenen çıkışını 1970-71 sezonunda yapar. Finale Bursaspor ile birlikte kalan Eskişehirspor ilk maçı deplasmanda 1-0 kaybeder. Eskişehir’de oynanan karşılaşma ise uzun yıllar hafızalardan silinmeyecek niteliktedir. Rövanş karşılaşması Atatürk Stadyumunda oynanır. 27. ve 65. dakikalarda Riva Halil in attığı iki gol ile Es-Es kupayı müzeye götürür. Aynı yıl Cumhurbaşkanlığı kupasında Es-Es Galatasaray ile karşılaşır. Ankara 19 Mayıs Stadyumunda oynanan maçı Eskişehirspor 3-2 kazanarak sezonu iki kupa ile kapatır.
19 Mayıs Stadında oynanan Cumhurbaşkanlığı tam bir gol düellosu şeklinde geçer. Maçın hemen 5. dakikasında Galatasaray efsanevi golcü Metin Oktay ile 1-0 üstünlük sağlar ve ilk yarı bu sonuç ile kapanır. Es-Es ikinci yarıya hızla başlar. Metin Oktay gibi golcüler Eskişehir de çoktur. 51. dakikada Fethi skoru eşitler. 64. dakikada ise Fethi Es-Es i 2-1 öne geçiren golü atar. Maçın bitimine 5 dakika kalmış ve maçın böyle biteceği sanılırken, 85. dakikada sahneye çıkan Gökmen’in attığı golle skor eşitlenir. Ancak kaptan Fethi 88.dakikada Cim Bom un filelerini bir kez daha havalandırır ve kupayı Eskişehir e kazandırır.
Ancak gönüllerde lig şampiyonluğunu kaçırma hüznü kalmıştır.
Eskişehirspor un ilk kupalarını alan kadrosu : Kaptan Mehmet, İsmail, Kamuran, Antrenör Abdullah Matay, Mengü, Kaleci Doğan Atmaca, Kaleci Hakkı, Genel Kaptan Aydın Begiter, Metin, Ayhan, İlhan, Fethi.. Futbolcuların önündeki kupalar ise 1. Lig kupası ve Trabzon İdman Ocağını yenerek elde ettikleri Başbakanlık Kupası..
Kurulduğu yıl olan 1965 - 1966 sezonunda ikinci ligde mücadele eden Eskişehirspor ara vermeden 1.Lige çıkmıştı. Şampiyonluğu garantileyen futbolcular hep birlikte şeref turu atıyor. En önde ise İsmail, Kaleci Hakkı ve Kamuran görülüyor.
Eskişehirspor Anadolu halkının futboldaki isyanıydı. Bu isyan Türkiye ye sığacak gibi değildi. Eskişehirspor’lu futbolcular Milli Takım’ında değişmez oyuncuları arasında yerini almıştı. Kaptan İsmail, Fethi, Kamuran, Abdurrahman, Ender, Ayhan, Faik, Metin Parlaroğlu Milli takımın değişmez isimleri arasında yer aldılar. Milli takımın maçlarında koca ülkenin insanlarının kalbi heyecanla atıyordu. Eskişehirspor lu taraftarların kalbi ise daha bir başka...
Eskişehirspor lu futbolcular sadece milli maçlarda değil Avrupa maçlarında da Türkiye yi en iyi şekilde temsil ettiler. Eskişehirspor un Sevilla ile oynadığı maçın heyecanını bugün bile hissedenler vardır. Son on dakkika atılan iki gol ve tur atlama sevinci. Eskişehirspor Türk futboluna uzun yıllar önderlik yaptı.
Eskişehirspor Türk futboluna çok degerli futbolcular kazandırdı.
- Sarı Metin olarak tanınan Metin Parlaroğlu Milli formayı genç yaşlarda giydi.
- Gegiç in Milli Takım a gönderdiği futbolculardan olan Abdurrahman ı unutmak elbette mümkün değil.
- Fethi ve gol kelimeleri yıllarca birlikte anıldı. İki kez gol kralı olan Fethi de Milli Takım ın değişmez ismiydi.
- Ayhan dönemin film artislerine benzer şekilde bıyık bırakır, saçını tarardı. O yeşil sahaların jönüydü.
- Ender Gonca da Milli Takım ın değişmez futbolcuları arasındaydı.
İz Bırakan Kadrolar...
Eskişehirspor un kadrosunda binlerce futbolcu görev yaptı. Sayısız kadrolar teknik adamlar geldi geçti. Ancak sevgiyle anılanlar olduğu gibi, hiç şüphesiz hüzünle hatırlananlar da oldu. Eskişehirspor un ilk yıllarındaki kadrosu Taşkın, İlhan, B.Burhan, Abdurrahman, Faik, Kamuran, İsmail, Fethi, Nihat, K.Burhan, Şevki, Vahap, Halil sevgiyle anılanlar oldu. Aslında sevginin de ötesinde onları hasretle anıyoruz. Adına besteler yapılmış, şarkılar yazılmış futbolcular nerdedir şimdi?
Gani, Zafer, Burhanettin, Sertaç, Şenol, Güven, Selahattin, Fatih, Burhan, Bülent li kadro efsane olarak nitelendirilmese de onlar Siyah Kırmızılı renklere gönül verenlerin yüreğinin bir köşesinde hep varolacaklar. Birde hüzünlü hatırladıklarımız vardır. Eskişehirspor un ve Türkiye futbolunun yıldız futbolcularından olan Sinan ı unutmak mümkünmüdür. Sinan’ın bedeni toprakta olsada "O" her gece kentin sokaklarında dolaşır, maçlarda tribünlerdeki yerini alır. "O" asla unutulmaz, unutulmayacaktır.
Eskişehirspor un ilk yıllarında Türkiye liglerine ambargo koyan kadrosu kolay kolay hafızalardan silinmez. İsmail li, Fethi li, Kamuran lı kadro hasret ve özlemle anılıyor.
Eskişehirspor un son kez 1.Ligde yer alan kadrosunda bugün hiç bir futbolcu bulunmaz. Kimi futbolu bırakmış, kimi ise bambaşka Siyah Kırmızılı formaları giymiştir.
2.Ligden Kurtuluşu...
2.ligde mücadele eden Eskişehirspor 1991-1992 futbol sezonuna şampiyonluk parolası ile başlamıştı. Şampiyonluğun iddialı iki takımı Kocaelispor ve Eskişehirspor du. Ligler başladı. Haftalar ilerledi. Gazete manşetlerinde "fark 5 puan" "Kocaeli arayı açıyor" derken "Düşüyoruz" haberlerine rastladık. Anadolu nun takımı bir anda kendini 3.ligde buluverdi. Üçüncü lige düşmeyi sadece Eskişehir değil, Türkiye de hiç bir kent inanmıyordu. Eskişehirspor un 3.lige düşmesini şaka olarak yorumlayanlar bile vardı. Ancak 3.lig şaka değildi. Hele şaka hiç götürmezdi. Hep birlikte düştük yollara. "Buldan nerde kalır dayı" diye sorduk yollarda. Dinar sahasında inekleri kovaladık. Seydişehir’de yolları kaybettik. Ama yıkılmadık. Zorda olsa 2.lige yeniden ayak bastık.
Kim yüreğinden söküp atabilir ki Eskişehirspor u. 2.ligde mücadele etsede Es-Es in yeri 1.ligdir. Lig şampiyonluğudur. Varsın kupalar başkasının olsun Eskişehirspor "gönüllerin" şampiyonudur. Eskişehirspor Anadolu’nun Beyidir.
Eskişehirspor u 3. ligden 2. lige taşıyan kadro Ayaktakiler: Ali Rıza, Murat, Çetin, Volkan, Berkay, Halit Oturanlar: Mehmet, Sinan, Serdar, Necmi, Ayhan
3.Lig kabusu Eskişehirspor için 1 yıl sürmüştü. Eskişehirspor kendi sahasında oynadığı son maçta Şekerspor u 3-1 yenerek şampiyonluğu garantilemişti. Acı taraftarlarla sevince dönüyordu.
Lige yükseliş...
1995-96 sezonunda Eskişehirspor u yeniden 1.lig arenasında görürüz. Eskişehirspor lu taraftarlar kadar bir çok Anadolu kenti insanının da arzuladığı bir sonuçtur bu. 1994-95 sezonunda Aydın ARAT Başkanlığında Eskişehirspor iyi bir kadro oluşturur. Candan DUMANLI Teknik Direktör olurken, Zafer, Ahmet yuvaya dönmüş Ali Rıza, Volkan, Metin gibi genç futbolcuların akıllarında sadece Eskişehirspor vardır. Başarılı bir sezon geçiren Eskişehirspor Play Off u İstanbulspor un ardından 3.sırada tamamlar. Son maçta İstanbulspor ile kendi sahasında karşılaşan Eskişehirspor rakibiyle berabere kalmış; ancak 1.lige çıkmayı sadece birkaç haftalığına ertelemişti. İstanbul maçının sonunda donup kalan stadyum, Konya’daki eleme maçlarında çözülüp düştüğü yeri yakan alev haline dönmüştü. Eleme maçlarında rakipler birer birer yıkıldı. Yıllar sonra İstanbul çıkartmasının bir benzeri Konya da yaşandı. Eskişehir yarı yarıya boşaldı. Aydınspor ile oynanan final maçından sonra bu coşkunun uzun yıllar süreceği beklendi. Birinci lig geçen yıllar aksine kısa sürdü. Es-Es çıktığı gibi 2.lige düştü.
Taraftarlar Türkiye’nin neresi olursa olsun "sel olup akmaya, ateş olup yakmaya hazır" yeterki sonunda 1.lig olsun.
Eskişehirspor u yıllar sonra 1.Lige çıkaran golü unutmak mümkün değil. Metin in kafasından filelere giden bu gol Konya da maçı izleyen binlerce Eskişehir liyi sevince boğmuştu. Futbolcular kente dönüşte krallar gibi karşılandı.
Eskişehirspor u 1.Lige taşıyan futbolcular ve teknik heyet bir arada görülüyor. Candan Dumanlı ise gururlu bir teknik adam olarak Play-Off un sonunda istifa etmiştir. Onun yerinde ise Yılmaz Vural vardır.
İkinci Ligde Uzayan Yıllar...
1995-96 futbol sezonunda Eskişehirspor 1.ligden düşen "boynu bükük" bir takımdır. Aydın Arat ın başkanlığındaki 1.lige çıkan Es-Es’ler yine onun başkanlığında 2.lige düşer. Bu son düşüştür. 96-97 sezonunda 1.lige çok yaklaşılır. Ama rota değişir, Es-Es in teknesi 2.lige döner ve oraya demir atar. Aydın Arat la Avrupa Kupalarına pankart ve sloganları yerini bulmaz. Es-Es Avrupa ya en az İzmir Limanında yaklaşır. Karşıda görülür ama Eskişehirspor oraya ulaşmayı ileri bir tarihe erteler.
Eskişehirspor 1997-98 sezonunda rotası 1.lig olarak belirler. Ama yine rüzgar ters taraftan eser. Futbolcular gelir Teknik adamlar gider. Ama geminin dümeni bir türlü sağlam tutulamaz. Eskişehirspor 2.lig denizinde dolanıp durur. Ancak tribünlerdeki bayrakların esintisinden ümit kesilmez.
Es-Es i 1.lige taşıyacak olan da bayrakların esintisidir.
"Aydın Arat ile Avrupa Kupalarına" sloganı bir türlü gerçekleşemez.
